Nieuwsbrieven

Nieuwsbrief 27 december 2017 - 27 december 2017

Laatste serie: gevaarlijk geld

Hij was al lange tijd aangekondigd: de afsluitende serie reservemunten gemaakt door de directie van de Kunst Reserve Bank. De lezers van deze nieuwsbrief kennen onze aanpak en stijl inmiddels een beetje en het zal hen dan ook niet verbazen dat deze serie nogal wat voeten in aarde heeft gehad. Dat lag niet aan de inhoud – of in ieder geval niet aan het inhoudelijke concept. Na ruim vijf jaar experimenteel, kwalitatief, filosofisch, historisch, literair en zelfs fysiek onderzoek naar het wezen van geld, kunnen we immers een vrij simpele conclusie trekken: geld is gewoon gevaarlijk spul.

Dat geld rare dingen doet met mensen wisten we natuurlijk al. Maar dat geld ook de gehele wereldorde aan het wankelen kan brengen, is iets dat we ons pas sinds de crisis van 2008 zijn gaan realiseren. In die zin kunnen we geld ook zien als de fysieke manifestatie van een abstract, existentieel gevaar dat ons tegenwoordig allemaal bedreigt. Dit gegeven leidde tot het simpele idee voor de laatste serie: gevaarlijk geld.

De vertaling van dit idee naar concrete munten leek aanvankelijk ook eenvoudig: vier munten uithollen en vullen met gevaarlijke stoffen. Maar het was juist die fysieke inhoud van de munten die uiteindelijk voor nogal wat hoofdbrekens heeft gezorgd. Want hoe komen we aan die gevaarlijke stoffen? Chemicaliën als arsenicum en cyanide zijn via obscure leveranciers in Oost-Europa nog wel te bemachtigen. Maar zuiver asbest? Reguliere leveranciers en laboratoria leveren dat natuurlijk niet, dus dan maar illegale kanalen aanboren?

En wat te doen met de allerlaatste munt van de Kunst Reserve Bank? Die munt moet natuurlijk niet alleen de uitsmijter van de serie zijn, maar ook van het hele project. De laatste munt wordt dus gevuld met... jawel: uranium! De onzichtbare straling van deze radioactieve stof is immers een perfecte illustratie van het abstracte, existentiële gevaar dat schuilgaat in geld. Goed idee – maar hoe kom je in hemelsnaam aan uranium?

Een aantal interessante problemen waarop wij onze tanden weer eens fijn konden stukbijten. Het heeft ook een aantal jaren gekost om alle stoffen via zowel legale- als illegale wegen naar het lab van de bank te slepen. Maar het is uiteindelijk gelukt!

Vervolgens moesten wij ons natuurlijk ook verdiepen in de eigenschappen van alle stoffen. Hoe gevaarlijke zijn ze en hoe ermee om te gaan? Dat laatste betrof vooral het radioactieve uranium en daarvoor hebben we zelfs eens speciale stralingsmeter gebouwd (zie hieronder).

Kortom: waanzinnig veel werk allemaal. Maar het resultaat stemt zeer tevreden want het is een bijzondere serie geworden waarmee we de collectie reservemunten van de Kunst Reserve Bank op waardige wijze kunnen afsluiten.

We hebben een filmpje over de munten op Youtube gezet. In dit filmpje wordt ook een korte toelichting gegeven op het gevaar van de verschillende stoffen.

Voor alle duidelijkheid: de munten zelf zijn niet gevaarlijk. De stoffen in de munten zijn zorgvuldig afgesloten met speciaal gorilla-glass. De munten kunt u dus gewoon vastpakken.

De serie 'Gevaarlijk Geld' is vanaf vandaag te bestellen bij het online wisselloket.

Stralingsmeter Kunst Reserve Bank

Om de hoeveelheid ioniserende straling van de munt met uranium te kunnen meten, hebben we enige tijd geleden een stralingsmeter gebouwd. Geen simpele geigerteller, maar een meter met de extreem gevoelige Russische SBT-10A (CБT-10A) sonde.

Vanwege de betrouwbare metingen die hiermee konden worden gedaan, werden deze sondes tijdens de ramp in Tsjernobyl in grote aantallen naar de Oekraïne gezonden. Door het flinterdunne micaglas waren deze sondes echter bijzonder kwetsbaar en in de loop der tijd zijn ze heel zeldzaam geworden. Na wat speurwerk hebben wij iemand in de Oekraïne gevonden die nog een partij intacte exemplaren had staan.

De geavanceerde elektronica van de meter is met hulp van het trouwe lid van het eerste uur, Mark-Jan Bastian, in elkaar gezet. Mark-Jan helpt kunstenaars vaker met hun technische problemen en bedenkt altijd slimme oplossingen. Zo heeft hij onze meter meteen voorzien van een USB Li-Poly batterij. Een middagje solderen en de boel zat in elkaar.

Voor de hele kit hebben we vervolgens een speciale behuizing ontworpen die met een 3D-printer is uitgeprint. Het resultaat is een handzame stralingsmeter die er misschien wat knullig uit ziet, maar niet onder doet voor de high-end professionele modellen die bijna € 1.000 kosten...

In dit nieuwsbericht op de website vindt u uitgebreid informatie over de verschillende typen straling die met de SBT-10A worden gemeten. In hetzelfde bericht wordt ook het gevaar van straling toegelicht en uitgelegd hoe u de munt met uranium veilig kunt bewaren.